jueves, 31 de octubre de 2013

Jasotako ariketak... FIRFIRA


Emandako hitz batekin ipuintxo bat asmatu...  


 FIRFIRA

Haize fina, firfira. Haurtzarora eramaten nauen hotsa. Sei urte nituenean, orduak eta orduak ematen nituen biraka zihoazen hosto haien atzetik korrika. Plazan sokasaltoan jolasten ari ginenean, firfira sumatu bezain laster, pikutara botatzen genuen soka eta milaka zuhaitzek inguratzen ziguten bidetik korrika abiatzen ginen. Hura baitzen askatasuna; niretzako firfira hitzak irudi hori dakar.
Orain, ordea, firfirak parkean harrapatzen nauenean, urduritasuna eta larritasuna sentitzen dut. Orain 66 urte ditudala, ezin dut aske korrika egin, hosto eder haien atzetik. Firfirak ezustean harrapatzen banau, nireak egin du; adi ez banago ile-ordea aurretik eramango ez dit, ba!!


(Firfiraren  ikuspuntutik:)

Firfira beldurgarria naiz!!!! Kar, kar,kar…  emakume hori gaztetxoa zenean, nire atzetik ibiltzen zen behin eta berriz! Gizajoa!
Aspertuta nengoenean, nire lagun hostoei eragin , zirikatu eta ume haiengana hurbiltzen nintzen. Lehenengo poliki, gero azkarrago eta azkenik bihurriago.
Nire unerik gustukoena, haiek izorratzea sokasaltoan aritzen zirenean. Neskatxa ilegorria bazetorren nire atzetik. Nire lagun haizea deitu eta elkarrekin bagindoazen plazara.
Baina orain are dibertigarriagoa da neskatxa ile-gorria nagusi egin  denean. Bere adatsa airean jartzea eta eramatea mundiala da!! Emakumearen aurpegia ikusteak eguna alaitzen dit!
Banoa, ea ezustean harrapatzen dudan…



APUNTEAK:
*Hitzek ez badute bere istorioan garrantzia edo ez bada istorioa aldatzen, KENDU


FIRFIRA

Haizea naiz eta mendialdeak ditut gogoko. Arbolen presentzia gustoko dut, haien adarretan kulunkatzen naizelako, tilín, talan….

Ez dakit zergaitik, hostoak,
egunak mozten direnean, kolorez aldatu eta nire ufaden eraginez adarrretatik askatzen diren. Hegan bidaiatzen dute zoluraino, manta bigun eta koloretsua osatuz.
Nere hostotxo maiteak triste dirudite orain, umezurtz. Animatu nahi ditut eta mantazpira sartu naiz eta indarrez astindu ditut, uuff…
Bultzadak lozorrotik atera ditut eta hegan atera dira alde guztietara, soinu eder batez inguru guztia alaituz.



Orain badakit hostoak zergaitik aldegiten duten adarretatik: itsatsi gabeko bizi musikatuari ekiteko.


FIRFIRA
Udaberriko egun haizetsu batek ematen dio hasiera gure istoriotxo honi. Zuhaitzak ezker-eskuin mugitzen ziren, lurreko hostoak zentzu guztietan hegaka zebiltzan eta guzti horren artean Felix, gure protagonista, pozak zoratzen zegoen. Benetan atsegin zuen zuhaitz horiek sortzen zuten soinua, benetan atsegin zuen hauek entzutean sentitzen zuena. Hala ere, guzti hauen artean bazegoen soinu bat benetan berezia zena, entzutean ileak puntan jartzen zitzaizkion soinu bat; soinu hori bere etxe azpiko zuhaixka txikiaren soinua zen.
Esan bezala haizeak gogor astintzen zuen ingurua eta beste tokietan bezala, Donostiako auzo honetan ere haizeak bere arrastoak utzi zituen. Bai lagunok, pentsatzen ari zaretena gertatu zen!! Hainbeste atsegin zuen zuhaixkaren azken eguna izan zen hura.
Denbora luzea behar izan zuen egun hori bere egutegitik borratzeko. Gau haizetsu asko leihotik begira zuhaitz horrek utzitako hutsuneari begira.
Hilabete bat bestearen atzetik, euria haizearen atzetik eta elurraren ostean eguzkia. Nahasketa guzti horiek opari bat utzi zioten gure protagonistari eta zuhaitz txikia berriz pixkanaka pixkanaka hazten hasi zen. Urte batzuk behar izan zituen bere onera etortzeko baina Felixen maitasunarekin dena azkarragoa eta errazagoa izan zen.
Felixek berriro ere hainbeste miresten zuen soinua bere belarrietan entzutea lortu zuen, firfirak berriro ere bere belarriak harrapatu zituen!

Egin irribarre


CNT 1314. EUSKERA. 2013.10.30 Etxeko zapatilak


Deskribapena vs. Narrazioa

Txano Gorritxuren saskia deskribatu lau lerrotan.

Honako irudia ikusia bi deskribapen osatu:
Fisikoa eta Sikologikoa


Etxerako, deskribatu
Etxeko zapatilak (galtzerdiak)
Fisikoa eta Sikologikoa



Jasotako ariketak....


etxeko zapatillak


Nire etxeko zapatillak urdiña dute kolorez eta atzekaldea irekia. Takoirik ez dute eta gain- gainean hiru izartxo ori lerrotzen dira bata besteen jarraian.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Maixa eta Mailu gera, etxeko zapatillak. Armairu barruan orduak daramagu gure jabe txoliñaren zain. Goizean zortzietan arrika bota gaitu zulo beltz honetara eta aize frexkoaren beharra dugu aspaldian.

Hirurak dira eta oraindik hemen!!! Aspaldian haren oinak babesten behar genuen bainan bai zera! Joana izango da ain maite dituen lan-bazkari horietako batera!   Apustu egingo genuke ain xarmarriak diren txarolezko zapatekin putz-putz egina ibiliko dela hortik zehar.

Zortziak dira eta oraindik hemen! Oso asarre gaude dagoeneko eta mendekua artzea erabaki degu. Bere zapatillatxoen bila etortzen denean, a zer sorpresa eraman behar duen!

Tarrrattt… lehertu ditugu joskura guztiak eta airean atera dira oiala eta izartxoak.


Hamarrak dira eta azkenean hemen dator axolagabea. Txarolezko zapatak antsiz kendu ditu eta zuzenean dijoa zapatillen billa.  Mutututa gelditu da ikusi duenarekin: akabo bere oin nekatuak goxatuko dizkion kabitxo goxo parea, Maixa eta Mailu.




DESKRIBAPENA

    Etxeko zapatilak,
esnea bezain zuriak.
Gomazkoak eta
freskoak. 
Aurrealdea zabala
eta zuloz beterik. 
Atzealdea irekiak, 
baina tiradera 
mugikor batekin
ez daitezen oinak atera.
Erosoak ez ezik
oso arinak.
Udarako ezin
aproposagoak izan.

ETXEKO  ZAPATILAK

Ibiltzerakoan ez dugu zamarik igartzen. Inongo kiratsa ez dugu usaintzen. Lurrean gogor jotzerakoan ez dugu minik hartzen. Barrualdea ez zaizkigu izerditzen. Etxean edozein toki gainean pausatzen gara, ezertxo zikindu gabe. Ezin itxura dotoreago izan, ditugun urteak kontutan izanda. Harro gabiltza, egia esan. Oraindik urte batzuetarako gaudela, esango genuke. Izan ere, eginda gaude materialaz sekula santa ez omen da izorratzen. Pentsa! Jabeak mundu honetatik alde egingo du eta gu oraindik puskatzeke. Hortaz, beste norbaitek erabiltzea nahi izanez gero, gu pozik. Bai horixe!                               

Txano Gorritxuren saskia deskribatu lau lerrotan.

TXANOGORRITXUREN SASKIA
Txanogorritxuren saskia inoiz ikusi dudan miresgarriena da. Mota askotako saskiak daude baina hau benetan txundigarria da. Itxuraz ez da beste munduko ezer; baina hura begiratzearekin batera barneko zirarra pizten dit. Arrunt xamarra da, marroia eta  zaharra; esaten dutenez, bere birramonak egindakoa. Kiratsa dario … baina hari so egiten diodan bakoitzean, barruan zer ote dagoen galdetzeak sekulakoa da pizten zaidan jakin-mina eta urduritasuna!


Atsoaren irudia:
Badoa atso zaharra eskaileretan behera. Arropa zaharkituak daramatza; txapel marroia eta ximela; Ilea grisa eta zaindu gabekoa; soinean daraman arropa zarpaila eta kolorerik gabekoa, horma bezala. Azala ximurra , urteen poderioz akitua eta idorra

Amona Juani badoa etxetik. Etxea hustu dute eta noraezean doa. Begirada tristea eta galdua sumatzen zaio. Nora joango ote den pentsatzen ari da. Laster negar batetan eroriko dela dirudi. Ez ditu bere seme-alabak molestatu nahi. Bihotza apurtu egin zaio. Joxe eta berak bizitza osoa iragan dute etxe hartan. Orain bankuak dauka.

Etxeko zapatilak 
Hau kiratsa jasan beharrekoa, hau! Ez zaio ezer kostatzen  Itziarri gu jantzi baino lehen dutxa bat hartzea!
Hitz egin ahal izango bagenu… ez gaitu ezer zaintzen…Aurreko egunean, esnea erori zitzaion gure gainera eta justu-justu balkoian jarri gintuen lehortzen. Euli guztiak genituen biraka gure inguruan!!
Hasiera berdeak ginen; orain berde ilunak. Neskatxa eta txakurraren irudia ez da ia antzematen.
Iada ez gara politak. Itsusiak sentitzen gara. Gainera, joan den egunean zera entzun nion Itziarri esaten:
-       Aste honetan zapatila berriak erostera joan beharko dut!
Gureak egin du!

Fisikoa: 

Etxeko zapatilak berdeak dira eta marrazki polita dute aurrealdean: neskatxa ilehori bat eta bere txakurtxo zuria. Atzetik irekiak dira freskotasuna sentitzeko. Oinen atsedenerako, badu zolan halako gel berezi bat. Dagoeneko zaharkituak eta lar zikinak daude. Agian beste bikote bat erosteko garaia iritsi da.